Twórczość Józefa Ignacego Kraszewskiego

Strona główna | Życiorys | Twórczość | Miejsce pochówku

Twórczość Józefa Ignacego Kraszewskiego zadziwia i fascynuje czytelników i historyków literatury do dziś. Był pisarz fenomenem pracowitości i wszechstronności zainteresowań i talentów.

Dzieło jego życie - to 586 dzieł zawartych w 600 tomach. Jego wielką zasługą jest wyparcie z obiegu czytelniczego marnych powieści francuskich i zastąpienie ich wartościową powieścią traktującą o najżywotniejszych sprawach Polaków. 
To on był wielkim nauczycielem historii - 100 dzieł historycznych, które napisał, stało się dla trzech pokoleń Polaków jedynymi podręcznikami, z których czerpano wiedzę o przeszłości ojczyzny. Kraszewski stworzył również trzy naukowe dzieła historyczne, edytorsko opracowywał i wydawał materiały źródłowe, przede wszystkim pamiętniki z XVII i XVIII wieku. 
Był niepoślednim znawcą spraw archeologii, której poświecił "Sztukę u Słowian". Zajmował się też etnografią i był zamiłowanym kolekcjonerem. Odbywał liczne podróże -  najpierw po Kresach, później po krajach Europy i pisał dzieła podróżnicze, np. "Wspomnienia Polesia, Wołynia i Litwy". 
Wprost niemożliwy do oszacowania jest dorobek publicystyczny pisarza, wypowiadającego się na temat wszystkich, nurtujących wówczas społeczeństwo spraw. Korespondował Kraszewski z całym intelektualnym i artystycznym światem swojej epoki, a jego korespondencję liczą znawcy na 40 000 listów
W Dreźnie prowadził własną drukarnię. W Żytomierzu prowadził niesłychanie ożywioną działalność społeczną - był kuratorem szkół, dyrektorem teatru i klubu szlacheckiego, naczelnikiem komitetu statystycznego - zajmując się między innymi inwentaryzacją zabytków Wołynia. Przez całe życie wspierał młodych adeptów literatury i sztuki - dzięki jego protekcji debiutował między innymi młodziutki Jan Kasprowicz.
Józef Ignacy Kraszewski uprawiał także muzykę i malarstwo. Komponował utwory fortepianowe, wypowiadał się z wielkim znawstwem na muzyczne tematy. Malarzem był bardzo utalentowanym i wszechstronnym - tworzył obrazy olejne, akwarele, rysował ołówkiem, mistrzostwo osiągnął w trudnej sztuce akwaforty. 

Dziś twórczość J. I. Kraszewskiego na nowo odkrywana jest przez badaczy literatury, a czytelnicy nadal wierni są dziełom "ojca powieści polskiej".

Twórczość:

W powieściopisarstwie Kraszewskiego wyróżnić można trzy okresy: młodzieńczy (1830-1838), wołyńsko-warszawski (1838-1863) i okres drezdeński (od 1863).

  • Ada: sceny i charaktery z życia powszedniego
  • Barani Kożuszek
  • Biografia sokalskiego organisty Kotlety
  • Boża czekoladka
  • Boża opieka. Powieść osnuta na opowiadaniach XVIII wieku
  • Bracia rywale
  • Bratanki
  • Brühl
  • Budnik
  • Całe życie biedna
  • Caprea i Roma
  • Cet czy licho?
  • Chata za wsią
  • Czarna Perełka
  • Czasy kościuszkowskie
  • Czercza mogiła
  • Cześnikówny
  • Cztery wesela
  • Diabeł
  • Dola i niedola. Powieść z ostatnich lat XVIII wieku
  • Dwa światy
  • Dziad i baba
  • Dziadunio
  • Dzieci wieku
  • Dziecię Starego Miasta
  • Dziennik Serafiny
  • Dziwadła
  • Emisariusz
  • Ewunia
  • Głupi Maciuś
  • Grzechy hetmańskie. Obrazy z końca XVIII wieku
  • Herod baba
  • Historia kołka w płocie
  • Historia o bladej dziewczynie spod Ostrej Bramy
  • Historia o Janaszu Korczaku i o pięknej miecznikównie: powieść z czasów Jana Sobieskiego
  • Historia Sawki
  • Hołota
  • Hrabina Cosel
  • Interesa familijne
  • Jak się pan Paweł żenił i jak się ożenił
  • Jaryna
  • Jermoła
  • Jesienią
  • Kamienica w Długim Rynku
  • Kartki z podróży
  • Kawał literata
  • Klasztor
  • Klin klinem
  • Komedianci
  • Kopciuszek
  • Kordecki
  • Kościół Świętomichalski w Wilnie
  • Król i Bondarywna. Powieść historyczna
  • Krzyż na rozstajnych drogach
  • Krzyżacy 1410
  • Kunigas
  • Kwiat paproci
  • Lalki: sceny przedślubne
  • Latarnia czarnoksięska
  • Listy do rodziny
  • Lublana
  • Ładny chłopiec
  • Ładowa Pieczara
  • Macocha
  • Maleparta
  • Męczennicy. Marynka
  • Męczennicy. Na wysokościach
  • Milion posagu
  • Mistrz Twardowski
  • Mogilna. Obrazek współczesny
  • Morituri
  • Moskal: obrazek współczesny narysowany z natury
  • Na bialskim zamku
  • Na cmentarzu - na wulkanie
  • Na tułactwie
  • Na wschodzie. Obrazek współczesny
  • Nad modrym Dunajem
  • Nad Sprewą
  • Nera
  • Niebieskie migdały
  • Noc majowa
  • Ongi
  • Orbeka
  • Ostap Bondarczuk
  • Ostatni z Siekierzyńskich
  • Ostrożnie z ogniem
  • Pałac i folwark
  • Pamiętnik Mroczka
  • Pamiętnik panicza
  • Pamiętniki
  • Pan i szewc
  • Pan Karol
  • Pan Major
  • Pan na czterech chłopach
  • Pan Walery
  • Panie kochanku: anegdota dramatyczna we trzech aktach
  • Papiery po Glince
  • Pod Blachą: powieść z końca XVIII wieku
  • Poeta i świat
  • Polska w czasie trzech rozbiorów 1772-1799
  • Pomywaczka: obrazek z końca XVIII wieku
  • Powieść bez tytułu
  • Powrót do gniazda
  • Półdiablę weneckie
  • Profesor Milczek
  • Przed burzą
  • Przygody pana Marka Hinczy. Rzecz z podań życia staroszlacheckiego
  • Pułkownikówna
  • Ramułtowie
  • Raptularz pana Mateusza Jasienickeigo. Z oryginału przepisany mutatis mutandis
  • Resurrecturi
  • Resztki życia
  • Roboty i prace: sceny i charaktery współczesne
  • Rzym za Nerona
  • Sąsiedzi
  • Sceny sejmowe. Grodno 1793
  • Sekret pana Czuryły. Historia jednego rezydenta wedle podań współczesnych opowiedziana
  • Serce i ręka
  • Sfinks
  • Sieroce dole
  • Skrypt Fleminga
  • Sprawa kryminalna
  • Stara Panna
  • Staropolska miłość
  • Starosta warszawski: obrazy historyczne z XVIII wieku
  • Starościna Bełska: opowiadanie historyczne 1770-1774
  • Stary sługa
  • Sto Diabłów
  • Syn marnotrawny
  • Szalona
  • Szaławiła
  • Szpieg
  • Śniehotowie
  • Tomko Prawdzic
  • Trapezologion
  • Tryumf wiary. Obrazek historyczny z czasów Mieczysława I-go
  • Tułacze
  • U babuni
  • Ulana
  • W pocie czoła. Z dziennika dorobkiewicza
  • W starym piecu
  • Warszawa 1794
  • Wielki nieznajomy
  • Wielki świat małego miasteczka
  • Wilczek i wilczkowa
  • Wspomnienia Odessy, Jedysanu i Budżaku: dziennik przejażki w roku 1843 od 22 czerwca do 11 września
  • Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy
  • Z chłopa król
  • Z siedmioletniej wojny
  • Z życia awanturnika
  • Zadora
  • Zaklęta księżniczka
  • Zemsta Czokołdowa
  • Złote jabłko
  • Złoty Jasieńko
  • Zygmuntowskie czasy
  • Zygzaki
  • Żacy krakowscy w roku 1549
  • Żeliga
  • Żyd: obrazy współczesne
  • Żywot i przygody hrabi Gozdzkiego. Pan starosta Kaniowski
  • Żywot i sprawy Imć pana Medarda z Gołczwi Pełki z notat familijnych spisane
  • Cykl "Dzieje Polski"
    • Adama Polanowskiego dworzanina króla Jegomości Jana III notatki
    • Bajbuza: czasy Zygmunta III
    • Banita: czasy Stefana Batorego
    • Biały książę: czasy Ludwika Węgierskiego
    • Boleszczyce: powieść z czasów Bolesława Szczodrego
    • Boży gniew: czasy Jana Kazimierza
    • Bracia Zmartwychwstańcy: powieść z czasów Chrobrego
    • Dwie królowe
    • Historia prawdziwa o Petrku Właście palatynie, którego zwano Duninem: opowiadanie historyczne z XII wieku
    • Infantka
    • Jaszka Orfanem zwanego żywota i spraw pamiętnik: Jagiełłowie do Zygmunta
    • Jelita: powieść herbowa z r. 1331
    • Kraków za Łokietka: powieść historyczna
    • Król Chłopów: powieść historyczna z czasów Kazimierza Wielkiego
    • Król Piast: (Michał książę Wiśniowiecki)
    • Królewscy synowie: powieść z czasów Władysława Hermana i Krzywoustego
    • Lubonie: powieść z X wieku
    • Masław
    • Matka królów: czasy Jagiełłowe
    • Na królewskim dworze: czasy Władysława IV
    • Pogrobek: powieść z czasów przemysławowskich
    • Saskie ostatki: August III
    • Semko: czasy bezkrólewia po Ludwiku
    • Jagiełło i Jadwiga
    • Stach z Konar: powieść historyczna z czasów Kazimierza Sprawiedliwego
    • Stara baśń
    • Strzemieńczyk: czasy Władysława Warneńczyka
    • Syn Jazdona: powieść historyczna z czasów Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego
    • Waligóra: powieść historyczna z czasów Leszka Białego
    • Za Sasów